Sinds de eerste lockdown in maart vorig jaar is het rustiger op de locaties van het centrum voor jeugd en gezin (CJG) Den Haag. De kinderen van vier tot twaalf jaar die normaal gesproken langskwamen voor de reguliere gezondheidsonderzoeken, zaten thuis vanwege de pandemie. Zij konden niet worden uitgenodigd vanwege de beperkende Corona-maatregelen. Het CJG had ze onvoldoende in beeld en de achterstanden liepen op. Er moest wat gebeuren om een inhaalslag te maken. Samen met Topicus ontwikkelde het CJG Den Haag daarom triagevragenlijsten. Aan de hand van de antwoorden van de ouders bepaalt het CJG nu voor welke kinderen een bezoek aan de jeugdarts of verpleegkundige tóch noodzakelijk is. Zo kan het minimale alsnog worden gedaan. Jolande van Dijk-Van der Poel is adviseur medische kwaliteit voor 4-18-jarigen in Den Haag en betrokken bij de triagevragenlijsten. Ze vertelt over haar ervaring én over hoe ze slimme vragenlijsten na corona wil gaan inzetten.
De jeugdgezondheidszorgonderzoeken die ieder kind in de basisschoolleeftijd in Nederland ondergaat, kwamen een tijdlang stil te liggen. Jolande van Dijk-van der Poel en haar collega’s zagen met lede ogen aan hoe de achterstanden opliepen. Jolande: “Maandenlang hadden we alleen het hoognodige gedaan, zoals het vaccineren van kinderen. We zagen alleen de kwetsbare kinderen, kinderen uit het speciaal onderwijs en kinderen die door de scholen werden aangedragen. Maar de reguliere contactmomenten op het basisonderwijs, en dat is bij de 5- en de 10-jarigen, vielen bijna helemaal uit. We hadden niet langer iedereen in beeld, zoals we dat wèl gewend waren.”
“Vanuit Topicus vernamen we dat in een andere gemeente werd gewerkt met triagevragenlijsten. Zo ontstond bij ons het plan om dit ook te gaan doen."
Sinds 2012 gebruikt het CJG Den Haag al het KD+ van Topicus – toen nog vanuit de GGD. Digitale vragenlijsten werden ook al jaren ingezet. Bijvoorbeeld onder leerlingen op het Voortgezet Onderwijs, maar ook onder de kleuterouders, ter voorbereiding op het reguliere contactmoment. Jolande: “Vanuit Topicus vernamen we dat in een andere gemeente werd gewerkt met triagevragenlijsten. Zo ontstond bij ons het plan om dit ook te gaan doen.”
Geen zorgen, geen afspraak
Na een gedegen voorbereiding verstuurt Den Haag sinds februari de triagevragenlijsten naar ouders van kinderen die normaal gesproken aan de beurt zijn voor een onderzoek. Op deze manier worden momenteel de achterstanden ingelopen. Deze vragenlijsten zijn toegankelijk via het ouderportaal en bevatten vragen die anders tijdens het contactmoment worden gesteld. Jolande legt uit: “Wanneer alles goed lijkt te gaan en een ouder geen vragen of zorgen heeft, volgt er geen verdere actie. Zijn er wel zorgen bij de ouder of is er twijfel bij ons, dan nemen we telefonisch contact op en nodigen we ouder en kind zo nodig alsnog uit. Ouders krijgen sowieso allemaal wel de optie om een afspraak te maken voor basale controles zoals wegen en meten, en het testen van ogen en oren. Maar dat initiatief ligt nu bij hen.”
In sommige wijken in Den Haag zijn inwoners minder geletterd en digitaal vaardig. De respons op de vragenlijsten is daar dan ook vaak laag. Daarnaast is het zo dat ouders soms mooi weer spelen en de vragenlijst te positief invullen. Jolande: “Om die redenen hebben we extra geïnvesteerd in onze relatie met scholen. We hebben gezegd: we kunnen het niet alleen, help ons bij het signaleren. Er waren de afgelopen periode natuurlijk veel kinderen die niet online kwamen, of die na de lockdown niet meer terug naar school kwamen, om wat voor reden dan ook. Vaak werden wij daar door scholen op geattendeerd, zodat we actie konden ondernemen.”
Ieder kind in beeld
Het liefst zou het CJG weer met ieder kind een afspraak maken. Jolande: “Dat ijkmoment is belangrijk, waarbij wij als professionals samen met de ouder naar de gezondheid van en het perspectief voor het kind kijken: shared decision making dus. We willen toch íeder kind in beeld brengen.” Jolande noemt de huidige werkwijze met triagevragenlijsten een inhaalslag die minimaal is. Ze licht toe: “Dit is niet hoe ik de dienstverlening er in de toekomst uit zou willen laten zien. Maar de stip op de horizon is wel dat we digitale vragenlijsten meer en beter willen benutten in de voorbereiding. Dat houden we er zeker in en ontwikkelen we door. Daarnaast zullen we ook andere digitale methodieken meer inzetten, zoals beeldbellen en het gebruik van filmpjes wellicht. We willen dus een nieuwe dienstverlening neerzetten die efficiënter is.”
“We gaan de slimme vragenlijsten gebruiken voor de flexibilisering van discipline en tijdsduur van contactmomenten.”
Meer maatwerk door slimme vragenlijsten
Hoe de vragenlijsten kunnen bijdragen aan die efficiëntere dienstverlening ziet Jolande al voor zich. Ze schetst: “De module in KD+ die wij hiervoor gebruiken biedt de mogelijkheid om slim acties te verbinden aan de vragenlijsten. Zo kunnen wij, nadat een ouder een vraag heeft beantwoord, meteen advies terugkoppelen. Dat is fantastisch. De ouder krijgt direct informatie als de antwoorden uitwijzen dat er problemen zijn met bijvoorbeeld slaap, tandenpoetsen of vitamine D gebruik. En wat dáár dan een gevolg van zou kunnen zijn, is dat je op een gegeven moment merkt: hee, bij deze ouder zijn er weinig zorgen, dus het contactmoment kan misschien twintig in plaats van dertig minuten duren. En andersom geldt dat ook, zodat iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft. Dan ga je dus maatwerk leveren op die tijdsduur. En zo kun je ook maatwerk leveren wat betreft de discipline: wanneer iemand vooral medische vragen heeft, moet er een arts naar kijken. Maar zijn het vragen die vooral opvoeding betreffen, dan kan een verpleegkundige het misschien beter oppakken. We gaan de slimme vragenlijsten dus gebruiken voor de flexibilisering van discipline en tijdsduur van contactmomenten. Zo zullen we de gesprekken efficiënter invullen. Efficiënt, maar ook effectief.”
Wil je weten wat de verschillende mogelijkheden zijn om gezondheidsonderzoeken slim digitaal te ondersteunen? Klik hier voor de informatieflyer of neem contact op met Femke Goedvolk via femke.goedvolk@topicus.nl.